"Our Thinking Must Conform to God's Thinking" - XXX A

Benedict XVI

Brothers in the Episcopacy and the Priesthood,

Dear Brothers and Sisters!

The Word of the Lord, which echoed in the Gospel earlier, reminded us that all of Divine Law is summarized in love. Matthew the Evangelist tells that the Pharisees, after God answered the Sadduceans closing their mouths, met to put Him to test (cf. 22:34-35). One of them, a doctor of law, asked Him: “Master, which is the greatest commandment of the Law?” (22:36). The question allows one to see the worry, present in ancient Hebrew tradition, of finding a unifying principle for the various formulations of the Will of God. This was not an easy question, considering that in the Law of Moses, 613 precepts and prohibitions are contemplated. How to find which is the most important one among these? But Jesus has no hesitation, and answers promptly: “You must love the Lord your God with all your heart, with all your soul, and with all your mind. This is the greatest and the first commandment” (22:37-38). Jesus quotes the Shemà in His answer, the prayer the pious Israelite recites several times a day, especially in the morning and in the evening (cf. Dt 6:4-9; 11:13-21; Nb 15:37-41): the proclamation of whole and total love due to God, as the only Lord. Emphasis is put on the totality of this dedication to God, listing the three faculties that define man in his deep psychological structures: heart, soul and mind.

The word mind, diánoia, contains the rational element. God is not only the object of love, commitment, will and feelings, but also the intellect, which should not be excluded from this. Our thinking must conform to God’s thinking. Then, however, Jesus adds something which, in truth, had not been asked by the doctor of law: “The second resembles it: You must love your neighbour as yourself” (22:39). The surprising aspect of Jesus’ answer consists in the fact that He establishes a similarity between the first and the second commandments, defined this time with a Biblical formula drawn from the Levitic code of holiness (cf. Lv 19:18) as well. And therefore, the two commandments are associated in the role of main axis upon which all of Biblical Revelation rests: “On these two commandments hang the whole Law, and the Prophets too” (22:40).

The Evangelical page we are focusing on sheds light on the meaning of being disciples of Christ which is practicing His teachings, that can be summarized in the first and greatest commandment of Divine Law, the commandment of love. Even the First Reading, taken from the Book of Exodus, insists on the duty of love; a love witnessed concretely in relationships between persons: they must be relationships of respect, collaboration, generous help. The next to be loved is the stranger, the orphan, the widow and the indigent, that is to say those citizens that are without a “defender”. The holy author goes into details, as in the case of the object pawned by one of these poor persons (cf. Ex 22:25-26). In this case, God Himself is the guarantor for the person’s situation.
In the Second Reading, we can find a concrete application of the supreme commandment of love in one of the first Christian communities.

Saint Paul writes to the Thessalonians, leading them to understand that, while having known them for such a short time, he appreciated them and bore affection in his heart for them. Because of this, he points to them as “an example to all believers in Macedonia and Achaia” (1 Th 1:6-7). There is no lack of weaknesses or problems in this recently founded community, but love overcomes all, renews all, wins over all: the love of who, knowing their own limits, docilely follows the words of Christ, the Divine Teacher, transmitted through one of His faithful disciples. “You took us and the Lord as your model, welcoming the word with the joy of the Holy Spirit in spite of great hardship”, the Apostle wrote. He continued: “since it was from you that the word of the Lord rang out -- and not only throughout Macedonia and Achaia, for your faith in God has spread everywhere” (1 Th 1:6.8). The lesson that we can draw from the experience of the Thessalonians, and experience that is a common factor in every authentic Christian community, is that love for the neighbor is born from the docile listening to the Divine Word and accepts also hardships for the truth of the divine word and thus true love grows and truth shines. It is so important to listen to the Word and incarnate it in personal and community existence!

In this Eucharistic Celebration, which closes the work of the Synod, we feel, in a particular way, the bond that exists between the loving hearing of the word of God and disinterested service towards the brothers. How many times, in the past few days, have we heard about experiences and reflections that underline the need emerging today for a more intimate hearing of God, of a truer knowledge of His Word of Salvation; of a more sincere sharing of faith which is constantly nourished at the table of the Divine Word! Dear and Venerable Brothers, thank you for the contribution each of you offered in discussing the theme of the Synod: “The Word of God in the Life and the Mission of the Church”. I greet you all with great affection. A special greeting goes to the Cardinals, the Delegate Presidents of the Synod and the General Secretary, whom I thank for their constant dedication. I greet you, dear brothers and sisters, who came from every continent bringing your enriching experience. In returning home, give everyone an affectionate greeting from the Bishop of Rome. I greet the Fraternal Delegates, the Experts, the Auditors and the Invited Guests: the members of the General Secretariat of the Synod, all those who worked with the press. A special thought goes for the Bishops of Continental China, who could not be represented during this Synodal assembly. I would like to speak on behalf of them and thank God for their love for Christ, their communion with the universal Church and their faithfulness to the Successor of the Apostle Peter. They are present in our prayers, along with all the faithful who are entrusted to their pastoral care. We ask the “Chief Shepherd” (1 Pt 5:4) to give them apostolic joy, strength, and zeal to guide, with wisdom and far-sightedness, the Catholic community of China so dear to all of us.

All of us who have taken part in the work of the Synod will carry with us the renewed knowledge that the Church’s principal task, at the start of this new millennium, is above all to nourish ourselves on the Word of God, in order to make more effective new evangelization, the announcement of our times. What is needed now is that this ecclesial experience reach every community; we have to understand the necessity of translating the Word we have heard into gestures of love, because this is the only way to make the Gospel announcement credible, despite the human weaknesses that mark individuals. What this requires first of all is a more intimate knowledge of Christ and an ever-more docile acceptance of his Word.

In this Pauline year, making the words of the Apostle our own: “I should be in trouble if I failed to [preach the Gospel]” (1 Cor 9:16), I hope with all my heart that in every community this yearning of Paul’s will be felt with ever more conviction as a vocation in the service of the Gospel for the world. At the start of the Synod, I recalled the appeal of Jesus: “The harvest is rich” (Mt 9:37), an appeal we must never tire of responding to whatever difficulties we might encounter. So many people are searching for, sometimes unwittingly, the meeting with Christ and His Gospel; so many have to find in Him a meaning for their lives. Giving clear and shared testimony to a life according to the Word of God, witnessed by Jesus, therefore becomes an indispensable criterion to verify the mission of Christ.

The Readings the liturgy offers us today to meditate on remind us that the fullness of the law, as of all the Divine Scriptures, is love. Therefore anyone who believes they have understood the Scriptures, or at least a part of them, without undertaking to build, by means of their intelligence, the twofold love of God and neighbor, demonstrates that in reality they are still a long way from having grasped its deeper meaning. But how should we put into practice this commandment, how can we live the love of God and our brothers without a living and intense contact with the Holy Scriptures? Vatican Council II asserts it is necessary that “easy access to Sacred Scripture should be provided for all the Christian faithful” (Cost. Dei Verbum, 22), so that persons, on meeting the truth, may grow in authentic love. This is a requisite that today is indispensable for evangelization. And since often the encounter with Scriptures is in danger of not being “a fact” of the Church, but informed by subjectivity and arbitrariness, a robust and credible pastoral promotion of the knowledge of Holy Scripture, to announce, celebrate and live the Word in the Christian community, becomes indispensable, dialoguing with the cultures of our time, placing ourselves at the service of truth and not of current ideologies, and increasing the dialogue God wishes to have with all men (cf ibid 21). With this in mind, special care should be paid to the preparation of pastors, ready then to take whatever action is necessary to spread Biblical activity with appropriate means.

Ongoing efforts to give life to the Biblical movement among lay people should be encouraged, along with the formation of group animators, with particular attention being paid to the young. We must also support the effort to allow faith to be known through the Word of God to those who are “far away” as well and especially those who are sincerely looking to give a meaning to their lives.

Many other reflections should be added, but I will limit myself to underlining that the privileged place where the Word of God rings out, that builds the Church, as has been said many times during the Synod, is undoubtedly the liturgy. In this is where it appears that the Bible is a book of a people and for a people; an inheritance, a testament handed over to readers so that they can put into practice in their own lives the history of salvation witnessed in the text. There is therefore a reciprocal relationship of vital belonging between the people and the Book: the Bible remains a living Book with the people which is its subject which reads it; the people cannot exist without the Book, because it is in it that they find their reason for living, their vocation and their identity. This mutual belonging between people and Holy Scripture is celebrated in every liturgical ceremony, which, thanks to the Holy Spirit, listens to Christ since it is He who speaks when the Scripture is read in the Church and welcomes the Covenant that God renews with his people. Scripture and liturgy converge, therefore, with the single aim of bringing the people to dialogue with the Lord and to the obedience of the Lord’s Will. The Word that leaves the mouth of God, witnessed in the Scriptures, returns to Him in the shape of prayerful response, of a living answer, of an answer of love (cf Is 55:10-11).

Dear brothers and sisters, let us pray that from this renewed listening to the Word of God, guided by the action of the Holy Spirit, an authentic renewal of the universal Church may spring forth, as well as of every Christian community. We entrust the fruits of this Synodal Assembly to the motherly intercession of the Virgin Mary. I also entrust to Her the II Special Assembly of the Synod for Africa, that will take place in Rome in October of next year.

Next March I intend to go to Cameroon to deliver the Instrumentum laboris of that Synodal Assembly to the representatives of the Episcopal Conferences of Africa. From there, God willing, I will go on to Angola to celebrate solemnly the 500th anniversary of the evangelization of that country. Most Holy Mary, who offered your life up as the “servant of the Lord”, so that everything would happen in accordance with the divine will (cf Lk 1:38) and who told us to do whatever Jesus tells us to do (cf Jn 2:5), teach us to recognize in our lives the primacy of the Word that alone can grant us salvation. Amen!

Oddaj dobro, nie zło - XXXA

Augustyn Pelanowski OSPPE

Miłość do Boga jest miłoś-cią jedyną w swoim rodza-ju, i nie da się jej podzielić z nikim innym. A jednak to od miłości do Boga zależy każda inna miłość. Brak miłości do bliźnich jest oznaką „wybrakowanej” miłości do Boga. Kochać bliźniego można wtedy, gdy się chce więcej dobra bardziej dla kogoś niż dla siebie.

Sprawdzianem miłości bliźniego jest zupełny brak zazdrości, a nawet radość z czyjegoś szczęścia i sukcesu. Miłość objawia się przez zdolność do oddawania tego, co posiadamy. Chodzi o oddawanie dobra, ale też o nieoddawanie krzywdy. W tradycji rabinicznej zapisano takie porównanie: „Tora nakazuje nam, aby nie mścić się ani nie chować urazy do drugiego człowieka. Jeśli ktoś kroił mięso i nóż obsunął mu się, raniąc jego rękę, to czy skaleczona ręka odwzajemniłaby się za to i zraniła drugą?”. Miłość do bliźniego jest więc zdolnością do oddawania dobra i nieoddawania zła.

Jeśli Jezus mówi, by kochać bliźniego jak siebie samego, to znaczy, że każdy bliźni jest częścią tego samego ciała, a więc raniąc kogoś, ranilibyśmy siebie samych. Oddawać dobro – to pragnienie, aby ktoś był tak ceniony, jak ja sam chciałbym być ceniony, aby ktoś był bardziej kochany niż ja, aby ktoś zyskiwał większe znaczenie niż ja, aby inni byli bardziej chwaleni niż ja, aby kogoś bardziej ceniono we wszystkim niż mnie, aby inni byli nawet bardziej szczęśliwi niż ja, bardziej obdarowani łaską niż ja, aby ktoś był bardziej rozumiany niż ja, aby czyjaś wola się spełniała, a nie moja, aby nie u mnie szukano rady, lecz u bliźniego, aby ktoś miał mniejsze trudności niż ja. „Miłość braterska ma w nas sprawiać, że będziemy tak kochali tych, którzy nie są dla nas sympatyczni, jak tych, którzy są dla nas sympatyczni” (M. D. Philippe).

Szatan skupia naszą uwagę na czyichś wadach i defektach, Duch Święty zaś uwydatnia czyjeś zalety i dary. Możemy żyć, nie będąc kochanymi przez bliźnich, ale nie możemy, gdy ich nie kochamy. Miłość potrafi być równie porażająca jak śmierć, a nawet bardziej! Święta Katarzyna Sieneńska podczas jednej z ekstaz przeżyła śmierć mistyczną. Na kilka godzin ustały wszystkie funkcje jej organizmu tak wyraźnie, że wszyscy myśleli, że umarła. Gdy odzyskała ziemską świadomość, przez trzy dni płakała z tęsknoty za tym, czego doświadczyła od Jezusa i co zobaczyła w Jego miłości do Jej duszy! Miłość bliźniego nie może się ograniczać do jednej osoby, choć miłość Boga zawsze ma wyłączność, bo Bóg jest tylko jeden! Można kochać tylko jednego Boga, zaś miłość tylko do jednego człowieka bywa grzechem bałwochwalstwa. „Każdy, kto kocha tylko jedną osobę i nie kocha bliźniego swego, zdradza tym samym, że jego uczucie do tej osoby jest zwykłym przywiązaniem mającym charakter podporządkowania lub dominacji. Na pewno zaś nie jest miłością” (E. Fromm).

Co jest moim przykazaniem? XXX A

Augustyn Pelanowski OSPPE

Najważniejszym przykazaniem jest to, czemu poświęcasz się całkowicie, czyli z pasją. Czy Bóg jest twoją pasją?
Poprzednia rozmowa z faryzeuszami była dla nich porażką. Pragnęli więc wypróbować Jezusa w najwrażliwszym punkcie religii. Jezus wskazuje na nierozdzielność przykazań miłości Boga i miłości bliźniego. Charakterystyczna jest reorientacja akcentów tych przykazań z zakazującej i biernej formy na nakazującą i aktywizującą. Tekst zapisany w Księdze Wyjścia brzmi negatywnie: „Nie będziesz miał cudzych bogów”, a także, w ostatnim przykazaniu: „Nie będziesz pożądał domu bliźniego”. Jezus mówi: „Będziesz miłował całym sercem swego Boga”, a także: „Będziesz miłował bliźniego”. Już dawno zwrócono uwagę na niebezpieczeństwo zaistnienia wielkiego zła, gdy nie czynimy nawet małego dobra. Święty Jakub zapisał: „Kto zaś umie dobrze czynić, a nie czyni, grzeszy”. Bezcenna Biblia Gutenberga, zamknięta w gablocie w muzeum, jest jednak mniej wartościowa niż ta wyświechtana, z której codziennie odczytuję Słowo Boga, mając możliwość jej otwierania.

Dobrą rzeczą jest posiadać zdolności, którym oddajemy się całym sercem, ale oddawanie się całym sercem miłowaniu Boga jest nieskończenie wartościowsze niż samorealizacja. Ludzie poświęcają mnóstwo energii na to, by rozwinąć swoje uzdolnienia, marzenia i plany. Wszystko to staje się dla nich osobistym „przykazaniem”. Sportowiec poświęca ogromnie dużo czasu i sił, by osiągnąć najlepsze efekty. Trening jest dla niego najważniejszym „przykazaniem”, a zwycięstwo może być dla niego bogiem! Lekarz pogłębia swoją wiedzę, umiejętności i niezmordowanie pracuje nad tym, by stać się specjalistą. Czy jednak bardziej będzie mu zależało, by swymi umiejętnościami służyć bliźnim, czy na tym, by mieć opinię specjalisty, a także skorzystać z wyższych wynagrodzeń?

Osoba duchowna zaangażuje się w rozwój duchowy, bo pragnie dojść do święceń albo ślubów. Ale czy dlatego chce to osiągnąć, bo zależy jej całkowicie na przyjaźni Boga, czy też dlatego, by poczuć się wartościowszym albo żyć samolubnie, nie ponosząc trudów życia rodzinnego? Co naprawdę jest jej „przykazaniem”? Naukowiec próbuje rozwiązać zawiłe kwestie, ale czy jego „przykazaniem” jest dobro bliźniego, czy osobista ambicja? Można każdą pasję uczynić swoistą interpretacją przykazania. Z pasją rozwijam swoje zdolności pisarskie, ponieważ chcę przez moje słowa głosić całkowicie chwałę Boga i dobro bliźniego. Ale mogę pisać o Bogu i bliźnim właśnie ten komentarz, ponieważ chcę zyskać opinię oryginalnego komentatora i uzyskać wysokie honorarium. Co naprawdę jest moim „przykazaniem”, które mnie motywuje? Ludzie ze swoich zainteresowań, uzdolnień, ambicji, talentów czynią najważniejsze „przykazanie”. A tymczasem właśnie najważniejsze przykazanie powinno być pasją, ambicją i zainteresowaniem człowieka. A najważniejsze jest miłować Boga i bliźniego!

Denar podatkowy

ks. Stanisław Groń SJ

Medytuj, jak podstępni ludzie pokazują Jezusowi srebrnego denara i rozważ słowa, które usłyszeli: Czyj jest ten obraz i napis? Oddajcie więc Cezarowi to, co należy do Cezara, a Bogu to, co należy do Boga. Płatniczy denar z podobizną Cezara i bogini zwycięstwa przywoływał Żydom na pamięć pogańską okupację. Wybicie go naruszało zakaz tłoczenia wizerunków ludzkich na monetach. Żydów obrażał też bluźnierczy napis: Pontifex maximus - najwyższy kapłan narodu rzymskiego. Ten denar przypominał o własności Tyberiusza Cezara, syna boskiego Augusta. Tego właśnie denara pokazywali Żydzi Jezusowi, zadając mu pytanie.

Uczciwosc - XXIX A

W dzisiejszej Ewangelii słyszymy pytanie: płacić podatek, czy nie? Wprowadza nas ono w problem o wiele poważniejszy: problem uczciwości. Ile razy zdarzyło ci się, chcąc się usprawiedliwić, zadać sobie pytanie: np. kasować bilet, czy nie? Przecież to tylko jeden przystanek! Ściągać na klasówce, czy nie? Przecież mogę dostać jedynkę! Dbać o sprzęty, i urządzenia używane w firmie, w której pracuję, czy nie? Przecież i tak są niczyje! Jezus wyraźnie odpowiada: oddajcie cezarowi, to co należy do cezara. On sam będąc dla nas wzorem wysłał Piotra, aby złowił rybkę, w której pyszczku znajdzie pieniążek. Płaci podatek na świątynię i w ten sposób nie daje powodu do zgorszenia. Słowo Boże mówi o Jezusie, że nie popełnił żadnego grzechu. Jako człowiek uczciwy i niewinny został policzony w poczet złoczyńców i skazany na ukrzyżowanie. W tamtych czasach krzyż był najbardziej hańbiącym narzędziem śmierci. Św. Paweł zaś w Liście do Rzymian wzywa, aby oddać każdemu to, co mu się należy: komu podatek - podatek, komu cło - cło, komu uległość - uległość, komu cześć - cześć.
Następnie Jezus dodaje: oddajcie Bogu, to co należy do Boga. Co to dla nas dzisiaj oznacza? O wiele bardziej niż przysłowiowy podatek cezarowi, jesteśmy winni Bogu nasze życie. On jest Panem i Właścicielem wszystkiego. Przez chrzest św. zostaliśmy nabyci przez Chrystusa na własność. Dzisiaj, aby oddać Bogu, to co Mu się należy, możesz odnowić swoją przynależność do Jezusa Chrystusa, wyznając, że On nie tylko jest Panem całego świata, ale także Panem twojego życia. Życie poddane Jezusowi Chrystusowi zobowiązuje nas do uczciwości i kierowania się w postępowaniu, myśleniu, mówieniu, Jego kryterium. A nasza uczciwość staje się wtedy najlepszym świadectwem życia poddanego Bogu.

Kto pyta, czasem błądzi - XXIX A

o. Augustyn Pelanowski OSPPE

Lekcja z Izajasza mówi o Cyrusie, którego Bóg wybrał na przywódcę Persów, aby uwolnić Izrael z niewoli. Bóg jest Panem panów, cezarów i Cyrusów, wodzów i królów. Jeśli więc do Boga należą wszyscy władcy, to wszystko, co jest ich własnością, jest ostatecznie Jego. Pytanie faryzeuszów było więc niebezpieczne dla nich samych, gdyż oni byli propagatorami nauki o Bogu, który jest właścicielem całego świata. Inaczej mówiąc, zadając takie pytanie, objawiali się jako przeciwnicy własnych poglądów. Gorliwemu Żydowi nie wypadało pytać o podatek dla cezara.

Zawsze w tym fragmencie frapował mnie obraz i napis na denarze. Czy Jezusowi chodziło tylko o zwykłe unaocznienie? W zwyczaju rabinów było nauczać uczniów poprzez alegorie, metafory, zagadki i wyciąganie głębokich prawd z pozornie prostych wydarzeń czy znaków. Jeden z najbardziej cenionych filozofów żydowskich Mosze Majmonides, żyjący na przełomie XII i XIII wieku, napisał na samym początku swego „Przewodnika błądzących”, by uczniów wprowadzać w tajemnice Tory przez skromne porównania. „Jeśli jakiś człowiek zgubi w domu selę albo perłę, może ją znaleźć, zapalając świecę wartą jedynie jednego issara” (sela jest monetą o dużej wartości, issar najmniejszej). Ukryte znaczenie – drogocenna tajemnica prawdy jest w tym porównaniu kosztowną perłą lub cenną selą, natomiast issar to skromne słowa lub rzeczy, którymi posługuje się mędrzec.

Czy w wypadku rozmowy Jezusa nie zaszła analogiczna sytuacja? Jaką ukrytą aluzję ukrywał w sobie ów napis i obraz? Obraz w języku greckim to eikon, od tego słowa pochodzi słowo „ikona”. Swego czasu w cesarstwie bizantyjskim wybuchł ikonoklazm – bunt teologiczny skierowany przeciw pisaniu ikon. Biblia bowiem bardzo wyraźnie mówi, aby nie czynić podobizn i obrazów stworzeń, a już nade wszystko Boga. Zdrowa reakcja teologiczna wskazywała jednak na fakt wcielenia Jezusa Chrystusa. Jeśli Bóg stał się widzialny poprzez wcielenie, to dlaczego nie można Go przedstawiać? Przecież niewidzialny stał się widzialny w ludzkim ciele. Jest to argument aktualny do dziś w dyskusji ze wszystkimi gorliwymi jehowitami i jeszcze innymi zwolennikami kultu antyikonicznego. Jezus zawstydził faryzeuszy, ponieważ żaden z nich nie powinien pytać o jakikolwiek obraz, tym bardziej o obraz cezara, który domagał się czci boskiej. Faryzeusz co najwyżej powinien pytać o Boga, jeśli ma być konsekwentny wobec swych przekonań.

Pozostaje jeszcze ukryta aluzja. Faryzeusze i herodianie pytali o podatek, natomiast Jezus za pomocą denara przypomniał pierwsze przykazanie: nie będziesz czynił obrazu Boga! Faryzeusze pytając o podatek dla cezara, wchodzili w konflikt z własnym sumieniem, które zobowiązywało ich do troski tylko o to, co należy się Bogu. Podstępne pytania stawiane innym, najczęściej chwytają w niedogodną pułapkę ich autorów.

Podatek sumienia - XXIX A

Augustyn Pelanowski OSPPE

Napisano już dużo o tej kłótni o podatki. Jedno jest pewne, Jezus w ogóle nie zajął stanowiska w tej sprawie. Nie dał się sprowokować. Można oczywiście zrozumieć Jego odpowiedź w ten sposób, że skoro denar ma napis cezara, to należy do cezara i nie należy wstrzymywać się przed płaceniem podatków. W gruncie rzeczy Jezus uniknął pułapki rozstrzygnięć problemów politycznych, finansowych czy ekonomicznych.

Chrystus przyszedł po to, by człowiekowi ukazać źródło grzechu: serce. To należy oddać Bogu! Jest tylko jeden podatek – podatek wyznania win. Co by się stało, gdybyśmy w ogóle nie płacili wszelkich podatków, zaniedbali NIP-y i PIT-y, pokpili sobie kwity za światło i za energię, i nie odwiedzali latami okienek w urzędzie skarbowym? Co się stanie z człowiekiem, który zaniedbał podatek sumienia należny Bogu w okienku konfesjonału? Które konsekwencje są poważniejsze? Jeśli rzeczą konieczną jest nieustanne porządkowanie naszych relacji z państwem, to tym bardziej z państwem Boga!

Celem pierwszego nadejścia Mesjasza nie było zaprowadzenie wszechświatowego pokoju czy kodyfikacja polityczno-ekonomiczna. Celem było zajęcie się praprzyczyną nieszczęść, czyli grzechem. To w czasie swego drugiego przyjścia zaprowadzi On pokój na świecie. Żydzi z czasów Pana Jezusa nie chcieli słyszeć o Mesjaszu Cierpiącym Słudze, który miał przyjść jako Paschalny Baranek ofiarny. Chcieli Króla zwycięskiego, który założyłby doskonałe królestwo, porządek idealnego społeczeństwa.

Mamy obowiązek składania denara Bogu. Nowy Testament mówi o tym kilkakrotnie. Nie chodzi jednak o denara składanego w urzędzie, ale o uregulowanie zadłużeń sumienia: denar przebaczenia, gdyż umiemy prosić o przebaczenie Boga, ale na prośby bliźnich jesteśmy głusi i dusimy ich zawiścią (Mt 18,28); denar darowany dla ulgi człowiekowi obciążonemu zadłużeniami moralnymi, które rzucają go do stóp Jezusa (Łk 7,41); denar pracy nad rozwojem powołania, jakim zostaliśmy wszyscy obdarowani, bez względu na czas nawrócenia (Mt 20,13); denar dzielenia się mądrością słowa jak chlebem, nawet gdy jest za późno i nie mamy nic do ofiarowania innym oprócz Bożych słów i modlitwy (Mk 6,37); denar nieżałowania niczego w miłowaniu Jezusa, wzorem Marii, która nie żałowała nie tylko naczynia alabastrowego, ale zapewne i swego alabastrowego życia dla chwały Chrystusa (Mk 14,5); denar wyrzeczenia się wszelkiej magii i każdego rodzaju okultyzmu, nawet jeśliby miały pozór medycznego omamienia (Dz 19,19). I wreszcie denar miłosierdzia, ulitowania się nad nieszczęściem innych, którzy zabłądzili w drodze do Jerozolimy Niebieskiej (Łk 10,35; Ap 6,6). Oto zgłoszenie identyfikacyjne dla osoby prowadzącej samodzielnie działalność zbawczą!

Spór o własność

Martin Löwenstein SJ

„Oddajcie Cezarowi to, co należy do Cezara” – to jedno z wielu koniecznych rozgraniczeń. Oddajcie uniwersytetowi to, co się jemu należy. Oddajcie swej pracy, to co do niej należy. Oddajcie rodzinie to, co jej przysługuje. Dajcie Cezarowi to, co się jemu należy – ale nic więcej. Podchodźcie do sprawy trzeźwo. Nie pozwólcie oddać się w niewolę jakiemukolwiek cesarzowi tego świata!

Co należy do Cezara? Co należy do Boga? Moneta to pokazuje. Do cesarza należy to, co jest obrazem cesarza. Całkiem podobnie wygląda sprawa z Bogiem. Albowiem według Pisma św obrazem Boga jest człowiek. On stworzył nas na swoje podobieństwo: „Oddajcie Cezarowi to, co do niego należy, a Bogu to, co do Boga należy jest bowiem, dokładniej rzecz ujmując, porównaniem tego, co nieporównywalne. Ponieważ należymy całkowicie do Boga, mamy wszelkie powody po temu, aby tę prawdę uczynić centrum naszego samorozumienia, chwalić Boga i Jemu dziękować, iż On uczynił z nas swoją własność.

Jeśli dopuścimy do tego, że staniemy się obrazem kogoś innego, w tym momencie sprzedamy samych siebie. Ogarnięci lękiem chcemy należeć tylko do siebie samych. Jeśli jednak uczynimy z siebie odbicie tego, jak inni o nas mówią, sprzedamy samych siebie, bez względu na to, czy jest to obraz jeszcze dobrze funkcjonującego obywatela, obraz reklamy, obraz kręcenia się wokół tysiąca zajęć jak w kieracie. To wszystko nie dojdzie do skutku, jeśli ze zdumieniem pozwolimy sobie powiedzieć, że stworzeni zostaliśmy według obrazu Boga, według boskiego pierwiastka w nas samych.

Oddajcie Cezarowi to, co należy do Cezara - XXIX A

Istnieje w Ewangelii scena, w której zmuszono Jezusa do ujawnienia swego stanowiska wobec okupacyjnej władzy rzymskiej. Było to kilka dni przed Jego śmiercią, kiedy to faryzeusze i saduceusze gorączkowo szukali pretekstu do wytoczenia Jezusowi procesu. Oto w obecności herodianów — ludzi z otoczenia Heroda służalczo nastawionych do Rzymian — stawiają Jezusowi pytanie, czy godzi się płacić podatki cesarzowi rzymskiemu. Pytanie diabelnie sprytne. Jeżeli Jezus odpowie, że nie, herodianie natychmiast doniosą o tym gdzie trzeba i Jezus stanie przed sądem jako burzyciel istniejącego porządku politycznego. Jeżeli odpowie, że tak, skompromituje się w oczach swoich słuchaczy i zwolenników. Bo to tak, jakby ktoś w czasie ostatniej wojny nawoływał do lojalności wobec niemieckiego okupanta. Wiemy, jak Jezus wybrnął z zastawionej na Niego pułapki. Kazał sobie podać monetę i zapytał: Czyj wizerunek i napis jest na niej wyryty? Odpowiedzieli Mu: Cezara. A wtedy Jezus: Oddajcie, więc Cezarowi, co należy do Cezara, a Bogu to, co należy do Boga (por. Mt 22,15–22 i par.). To lapidarne powiedzenie bywa często rozumiane bardzo powierzchownie, tymczasem promieniuje ono potężnym światłem, dającym nam chrześcijanom orientację w zawiłych często problemach politycznych. Odpowiedź Jezusa można by tak sparafrazować: To, na czym widnieje wizerunek cesarza, należy się cesarzowi, to zaś, na czym Bóg wyrył swoją podobiznę, jest wyłączną własnością Boga. A na czym lub na kim wyrył Bóg swoją podobiznę? Na człowieku! Mówi Księga Rodzaju: Stwórzmy człowieka na obraz nasz i podobieństwo (Rdz 1,26). Człowiek więc — jego umysł, jego wola, jego serce, jego sumienie — należą do Boga, są Jego niezbywalną własnością. Nie wolno ich odstępować i sprzedawać żadnemu cesarzowi na tej ziemi, kimkolwiek by on był. Sens odpowiedzi Jezusa jest więc następujący: Jeżeli cesarz, czyli jakakolwiek władza polityczna ziemska, respektuje w praktyce tę własność Boga, nie usiłuje stać się panem ludzkiego sumienia, panem myśli człowieka i jego serca, można, owszem, trzeba mu płacić podatki, czyli go nad sobą uznawać. Jeżeli jednak władza polityczna sięga po rząd dusz i sumień, należy jej powiedzieć twarde i zdecydowane: Nie! Ale owo „nie”, jeżeli ma być w duchu Jezusa Chrystusa, nigdy nie przybiera formy zewnętrznego buntu czy przemocy, jako odpowiedzi na przemoc. Przykładem takiej postawy mogą być pierwsi chrześcijanie. Byli oni najprzykładniejszymi obywatelami Cesarstwa Rzymskiego, ale gdy cesarz żądał od nich dla siebie kultu bożego, odpowiadali: Nie — i szli na męczeństwo, modląc się za swoich prześladowców.

Oddajcie więc cezarowi to, co należy do cezara, a Bogu to, co należy do Boga - XXIX A

Ks. Adam Nadolski

Prorok Izajasz przypomina: Nie ma Boga poza tym, który jest Panem narodu wybranego. W Starym Testamencie cechą istotną przepowiadania proroków była krytyka społeczna. Piętnowali wszystkie grzechy, jakie dostrzegali w narodzie. Faryzeusze, pragnący złapać w pułapkę Jezusa, posłali do Niego swoich uczniów razem ze zwolennikami Heroda popierającymi Rzym, żeby postawić pytanie: "Czy wolno płacić podatek cezarowi, czy nie?"

W tamtych czasach „danina" oznaczała co innego niż dzisiejszy podatek od zarobków płacony przez wolnych obywateli. Danina oznaczała poddanie; była haraczem egzekwowanym od pokonanych przez zdobywcę. Na postawione pytanie Jezus odpowiedział, ale nie tak, jak się spodziewano. Człowiek należy do świata i do Boga. Cezar i Królestwo Boże nie wykluczają się wzajemnie, jak myśleli Żydzi. Na rzecz jednego i drugiego można działać dobrze i bez niebezpieczeństwa konfliktu interesów.

Pierwsi chrześcijanie modlili się za cezara, ale nie modlili się do niego. Uznawali władzę państwową i bez sprzeciwu płacili słuszne podatki. Dobrze też wypełniali obowiązki obywatelskie, ale wiedzieli, gdzie jest granica wolności człowieka. Służyli państwu w takiej mierze, w jakiej dało się to pogodzić z odpowiedzialnością przed Panem Bogiem.

Co należy oddać Bogu? To główny problem. Do Boga należy człowiek jako taki. Na monecie jest obraz cesarza, a na człowieku obraz Boga. Do tej własności cesarz nie ma żadnego prawa. Kiedy państwo chce sprawować władzę absolutną i nie zezwala na oddanie Bogu tego, co należy do Boga, a czynami obraża Jego obraz, tj. człowieka, wówczas on nie może się podporządkować.

Contraception v. Natural Family Planning

Christopher West

For several columns now we’ve been reflecting on the Church’s teaching on contraception in commemoration of the fortieth anniversary of Pope Paul VI’s letter Humanae Vitae. We’ve observed that sexual intercourse is meant to incarnate the marriage commitment itself, and that an integral part of that commitment is openness to children.

So, does fidelity to the wedding vows imply that couples are to leave the number of children they have entirely to “chance”? No. In calling couples to a responsible love, the Church calls them also to a responsible parenthood.

Pope Paul VI stated clearly that those are considered “to exercise responsible parenthood who prudently and generously decide to have a large family, or who, for serious reasons and with due respect to the moral law, choose to have no more children for the time being or even for an indeterminate period” (HV 10). Notice that large families should result from prudent reflection, not “chance.” Notice too that couples must have “serious reasons” to avoid pregnancy and must respect the moral law.

Assuming a couple have a serious reason to avoid a child (this could be financial, physical, psychological, etc.), what could they do that would not violate the consummate expression of their sacrament? In other words, what could they do to avoid conceiving a child that would not render them unfaithful to their wedding vows? You’re doing it right now (I presume). They could abstain from sex. There is nothing wrong with abstaining from sex when there’s a good reason to do so. The Church has always recognized that the only method of “birth control” that respects the language of divine love is “self-control.”

A further question arises: Would a couple be doing anything to falsify their sexual union if they embraced during a time of natural infertility? Take, for example, a couple past childbearing years. They know their union will not result in a child. Are they violating their vows if they engage in intercourse with this knowledge? Are they contracepting? No. Contraception, by definition, is the choice to engage in an act of intercourse, but then do something else to render it sterile. This can be done by using various devices, hormones, surgical procedures, and the age-old method of withdrawal.

Couples who use natural family planning (NFP) when they have a just reason to avoid pregnancy never render their sexual acts sterile; they never contracept. They track their fertility, abstain when they are fertile and, if they so desire, embrace when they are naturally infertile. Readers unfamiliar with modern NFP methods should note that they are 98-99% effective at avoiding pregnancy when used properly. Furthermore, any woman, regardless of the regularity of her cycles, can use NFP successfully. This is not your grandmother’s “rhythm method.”

To some people this seems like splitting hairs. “What’s the big difference,” they ask, “between rendering the union sterile yourself and just waiting until it’s naturally infertile? The end result is the same: both couples avoid children.” To which I respond, what’s the big difference between killing Grandma and just waiting until she dies naturally? End result’s the same thing: dead Grandma. Yes, but one is a serious sin called murder, and the other is an act of God.

If a person can tell the difference between euthanasia and natural death, he can tell the difference between contraception and NFP. It’s the same difference. I’m not equating contraception and murder. That’s not the analogy. Rather, Grandma’s natural death and a woman’s natural period of infertility are both acts of God. But in killing Grandma or in rendering sex sterile, we take the powers of life into our own hands—just like the deceiver originally tempted us to do—and make ourselves like God (see Gn 3:5).

This is why Pope John Paul II concludes that contraception “is to be judged so profoundly unlawful as never to be, for any reason, justified. To think or to say the contrary is equal to maintaining that in human life, situations may arise in which it is lawful not to recognize God as God” (address Oct. 10, 1983).

If you have resisted the Church’s teaching on contraception, maybe it’s time to give it some more thought.

I Am Legend and Humanae Vitae - Christopher West

A friend of mine recently turned me on to last year’s blockbuster I Am Legend with Will Smith. I’ve watched it four times in two weeks. I’m mesmerized by it.

In this apocalyptic tale, based on the 1954 science fiction novel by Richard Matheson, Dr. Alice Kripin’s “once hailed miracle cure for cancer” turns out to be a virus that very quickly wipes out 90% of mankind. Only 1% was immune. The other 9% morphed into the so-called “dark seekers” – rabid, violent, hungry human animals who emerge at night (light kills them) to hunt down and eat the remaining, healthy 1%.

Will Smith’s character, Dr. Robert Neville, is part of that 1%. He’s also a virologist devoted to finding a cure and saving the human race from extinction.

With all the recent talk about the 40th anniversary of Paul VI’s encyclical Humanae Vitae, I can’t help but draw some connections. I know I just devoted a whole series of columns to this topic, but allow me one more indulgence.

I believe that sometime in the not too distant future, the evening news will be speaking openly about the “once hailed miracle pill” that promised liberation and happiness, but has led unwittingly (but not un-forewarned) to today’s “culture of death.”

The haunting picture of our future painted by I Am Legend is obviously science fiction. But, allegorically speaking, it offers much food for thought. The idea of “dark seekers” feeding on the flesh of other human beings is not that far off from the many horrid forms of sexual abuse that are sweeping through our pornified culture like a virus. Just a cursory knowledge of what’s happening today with internet porn leads a person to conclude, as Dr. Neville does in the movie, that “social de-evolution appears complete; typical human behavior is now entirely absent.”

It’s time to take an honest look at how “the once hailed” technology of contraception has played a major role in this “de-evolution.” Social re-engineers do not to like this fact, but when we let the data speak, it’s clear: civilization rests on the family – that is, on the committed union of a man and a woman and their naturally resulting offspring. What would happen to the human family if a majority of us bought into the idea that sterilized sex is “better” than the natural family-building kind? Where would society veer?

Insert contraception into the sexual-societal equation and the basic goal of sex becomes pleasure rather than the establishment of those relationships that bind families and civilization together. Sexual pleasure is a great blessing of God – in its proper context. When pleasure becomes the main goal of sex, however, society becomes utilitarian. You are valued if you are useful. And, in this case, you are “useful” if you are sexually stimulating. If you are not, or if you get in the way of my pleasure, you will be ignored, discarded, maybe even exterminated.

When pleasure is the main goal of sex, people (mostly women) become the means and babies become the obstacle. So we take our pleasure and we kill our offspring. This is not some dire prediction of the future. This is the world we live in now.

As a culture, we are desperately in need of recovering what should be an obvious and celebrated truth: sex leads to babies. Who, then, should be having sex? Wise men and women throughout history – not just Christians – have concluded that only those who have committed themselves to embracing and raising the most natural fruit of the sexual act should be having sex. That commitment is called ... marriage.

But there’s more. Not only does sex lead to babies. When we allow the data to speak, we also recognize what, once again, should be an obvious and celebrated truth: women are the ones who carry them. When we forget this truth or reject it, the abortion industry capitalizes on it, the state taxes us to provide what delinquent men won’t (food, shelter, clothing, etc.) and the basic infrastructure of civilization eventually collapses.

In I Am Legend, it seemed that science had discovered the cure for cancer. Imagine the scorn and derision that would have been aimed at anyone who tried to warn the world that this “cure” was actually a deadly poison. That’s what Pope Paul VI endured forty years ago.

Few even bothered to read Humanae Vitae. But it has proved prophetic. Google Humanae Vitae and give it a read. Then (if you have the stomach) watch I Am Legend ... and “light up the darkness.”

Różne rodzaje milczenia - XXVIII A

o. Augustyn Pelanowski OSPPE

Zawsze kiedy medytowałem tę przypowieść, moja uwaga zatrzymywała się na tym oniemiałym uczestniku uczty. Milczał, ale stał się najgłośniejszą postacią na uczcie. Wszyscy rozmawiali, a on nie tylko nie miał właściwej szaty, ale jeszcze zamknął się na króla zupełnie.

Język grecki rozróżniał przynajmniej trzy rodzaje milczenia. Jest takie milczenie, które jest oznaką wewnętrznego spokoju, cichości ducha, skromności. Albo przynajmniej wyciszenia dla usłyszenia kogoś. Greka nazywa takie milczenie hesychia. Cichość jest też błogosławieństwem. Bycie cichym w duchu wypływa z pragnienia zdobycia upodobania Bożego spojrzenia, a nie przypodobania się ludziom. Jest to cisza mimo odrzucenia, mimo niesprawiedliwości, mimo możliwości obrony!

Wynika ona z zaufania do Boga, który nie opuści mnie nigdy, choć fakty mogą wskazywać na opuszczenie. Celem całej pracy ludzkiej jest ostatecznie zaprzestanie, czyli szabat cichego odpoczywania w obecności Boga! Mojżesz, który kontemplował Boga, był mitissimus, najcichszy! Cichość krzyża udziela się kontemplującemu! Wpatrując się w niego w milczeniu, zaczynamy rozumieć, że jedynie niepowodzenie przeobraża nasze wnętrze ku miłości i życiu, które nie miną, bo będą niepokonane.

Bywa też milczenie, które staje się wyrazem zachowywania tajemnicy. Piotr, Jan i Jakub, gdy zobaczyli Jezusa przemienionego i usłyszeli, iż jest Synem Ojca niebios, zachowywali milczenie. To było zachowywanie tajemnicy. Takie milczenie greka chętnie nazywała sigao. Ale jest również takie milczenie, kiedy komuś zamyka się usta na podobieństwo nałożenia psu kagańca – fimoo! Drastycznie nazwalibyśmy to stuleniem pyska. Tak właśnie Biblia mówi o zamilknięciu tego gościa z uczty i demona, który targał opętanym w synagodze w Kafarnaum. Jezus powiedział do niego z mocą: „Milcz!”. W ten sam sposób ucisza wzburzone jezioro i wiatr.

Nie zjadaj Komunii! - XXVIII A

Augustyn Pelanowski OSPPE

Odrzucenie zaproszenia jest zniewagą. Jeszcze gorszą zniewagą jest być na weselu i mieć pogrzebową minę, być obdarowanym łaską i nie cieszyć nią, lecz smucić. Uczta z przypowieści jest obrazem Eucharystii. Spójrzmy na swoje zaangażowanie na Mszy świętej. Ilu z nas nie ma, nie tyle stroju, co nastroju weselnego i po prostu nie odzywa się ani słowem?

Przypomnijmy sobie komunię z Ostatniej Wieczerzy. Judasz zjadł chleb umaczany w winie i wyszedł, milczący i smutny. A była noc. Wszedł od razu w ciemność, ponieważ zrezygnował z czułości Boga. Jan zaś został w Wieczerniku i przytulił się do piersi Jezusa. On nie wyszedł na zewnątrz, pozostał wewnątrz i nasłuchiwał serca Jezusa.

Msza święta jest chwilą jedyną w swoim rodzaju. Niczego nie da się z nią porównać. Każdy z nas został stworzony dla zbawienia. Każda chwila w życiu przeznaczona jest dla wypełnienia tego właśnie celu. Każda chwila jest niepowtarzalna. Jeśli nie odkrywamy tej eucharystycznej chwili i pozwalamy Jezusowi przejść obok nas, nie da się już wrócić tego czasu. Nie możemy przyjmować Komunii, jeśli jesteśmy w stanie grzechu śmiertelnego. Trzeba o to bardzo dbać, by czystym sercem przyjmować Jezusa. By nie być Judaszem, ale Janem. Zbyt łatwo wracamy do grzechów. Zbyt łatwo wchodzimy w ciemną noc, gdzie jest płacz i zgrzytanie zębów, jak Judasz. Przyjmować Jezusa z sercem brudnym to coś więcej niż zuchwałość. Moment Komunii jest po to, by się modlić. Byłoby jednak niewłaściwe, gdybyśmy modlili się modlitwą faryzeusza – porównując się z innymi, albo modlitwą, w której bardziej liczą się nasze kłopoty i problemy niż Jezus. Mniej próśb, a więcej miłości do Jezusa! Powiedz Mu, że Go kochasz, że całym sercem dziękujesz Mu za to, co dla ciebie uczynił. Nie chciej tylko „zjeść” Komunii, chciej przyjąć Jezusa. Taka modlitwa nie powinna być litanią smutnych próśb i skarg albo stanem odrętwiałego zaniemówienia, ale bukietem czci i podziwu.

Kiedy trzymam Hostię, myślę o przypowieści o robotnikach, którzy otrzymali denara za różny czas pracy (Mt 20,1–16). Za pracę duchową w winnicy mojej duszy, za pracę dla innych dusz w winnicy Kościoła zawsze jest ta sama nagroda: komunia z Jezusem. To moja zapłata!

Święty Piotr Damiani był małym dzieckiem, kiedy stracił rodziców. Był wychowywany przez starszego brata, który bardzo źle go traktował. Dziecko chodziło bez właściwego ubrania i często niedożywione. Pewnego dnia na drodze chłopiec znalazł srebrny pieniądz, a nie mogąc odszukać właściciela, pomyślał, że kupi sobie coś z ubrania. Nagle w pamięci ujrzał zmarłych rodziców. Zdecydował się ofiarować swój skarb na Mszę za rodziców. Od tego dnia jego życie się zmieniło. W niedługim czasie jego losem zajął się drugi brat, który zadbał o jego edukację i traktował go z miłością. Ta zmiana pozwoliła mu zostać kapłanem, a później świętym.

Nic mi się nie należy - XXVII A

o. Augustyn Pelanowski OSPPE

Oddać owoc – to zapewne aluzja do skradzionego owocu z drzewa rajskiego. Być bez owocu – to nic nie mieć z tego życia i być nikim. Czy nie jest to prawda o każdym z nas? Na obrazie Hansa Memlinga, przedstawiającym Sąd Ostateczny, do raju wchodzą golusieńkie postacie, nieposiadające nawet skromnego listka figowego. Kompletnie ogołoceni. Czy wierzymy w to, że ci, którzy na tym świecie nosili koronkowe mankiety, dystyngowane berety na głowach czy złote sygnety, na tamtym świecie będą mieli zapewnione prestiżowe miejsca na rajskim Broadwayu? Nie oddać owocu oznacza nie tylko trzymanie się owoców tego świata, ale też chęć zatrzymania dorobku duchowego, który sprawia, że czujemy się wartościowi.

Piotr, gdy wyłowił ryby na głębokiej wodzie, zostawił wszystkie na brzegu. Zastanawiam się, czy potrafiłbym się wyrzec mojego poczucia wartości wynikającego z pozycji kapłana? Św. Albert Wielki wiedział, że straci pamięć i zgodził się na to. Św. Jan Vianney oddał swoje poczucie wartości zapewne już wtedy, gdy nie zdał pierwszego egzaminu z łaciny. Drugiego też nie zdał i uchodził wśród kolegów za matołka. Paweł wyzuł się ze wszystkiego. Najpierw opinii oryginalnego faryzeusza, a potem całego dorobku ewangelizacyjnego, gdyż pozostawił założone przez siebie Kościoły i zdecydował się wrócić do Jerozolimy, choć wiedział, że czeka go tam wyrok śmierci. Począwszy od przedszkolnego konkursu na wierszyk, a skończywszy na operowych ariach, większość ludzi w tym świecie walczy o tak zwane poczucie wartości. Ma to być cel owocnego przeżywania egzystencji. Ale czy to naprawdę jest chrześcijańskie?

Trudno przyjąć postawę życiową, w której zgadzamy się z tym, że nic nam się nie należy. Żadnych profitów, żadnych gratyfikacji, żadnych rewaloryzacji, żadnych owoców. Wszystko jest Boga. Barbara Streisand w czasie pewnego koncertu zapomniała kilku słów piosenki i potem przez dwadzieścia lat nie wyszła na scenę. Nie potrafiła zrezygnować z wizerunku najlepszej wokalistki. Wolała w ogóle zniknąć, niż być omylną. Prestiż jest kuszącym owocem i trudno się go wyrzec. Trudniej niż grzechu! Kiedyś przed Jezusem stanął młody biznesmen i pytał o drogę do osiągnięcia życia wiecznego. Jezus mu wyjawił, żeby wszystko sprzedał i rozdał ubogim, jakby cały jego dorobek był śmieciami. Sądzę, że temu biznesmenowi nie tyle zależało na pieniądzach, co raczej na poczuciu wartości, jakie dzięki nim posiadał. Bez pieniędzy był nikim. Gdyby sprzedał majątek, w oczach sąsiadów i znajomych wyszedłby na głupka! Stał więc przed Jezusem z otwartymi z przerażenia ustami. Przeraziła go wizja utraty szacunku w oczach ludzi, dlatego ze smutkiem się wycofał. Ewangelia nie zachwyca tych, którzy uwielbiają zachwycać sobą innych.

Nie, dziękuję! - XXVII A

Augustyn Pelanowski OSPPE

Zabito syna, bo nie chciano oddać korzyści z winnicy. Zabijamy Jezusa zawsze, gdy boimy się utracić to, co, jak sądzimy, należy się nam od życia. Istnieje pokusa, by zinterpretować tę przypowieść, zganiając wszystko na żydów, którzy odrzucali proroków i samego Jezusa, ale przecież... sami jesteśmy w takiej sytuacji. Nudzi już mnie, gdy słyszę w czasie homilii o faryzeuszach sprzed dwóch tysięcy lat. Tak, jakby nie było ich dzisiaj!

Jesteśmy w winnicy Boga. To do nas posyłani są prorocy, do nas przychodzi Jezus. Życie nie jest dla „wyżycia się”. Sytuacja opisana w przypowieści kojarzy się z podstępem węża, który skusił Ewę do spożycia owocu. Nie potrafiła się wyrzec tej przyjemności. Tym razem jednak obiektem pożądania stał się już nie tylko owoc, ale cała winnica. Winnica to ogród, to raj, który powinniśmy wyhodować w tym życiu. Ale nawet to, do czego doszliśmy w życiu, nie jest ważniejsze od samego Boga. Nie ma raju bez wolności od Niego. Każde dobro staje się zasadzką, kiedy okazuje się bardziej pożądane niż Bóg.

Prawdziwe wyrzeczenie nie zaczyna się od wielkich poświęceń, lecz od małych kęsów. Tak było w przypadku Adama i Ewy. Wielkie upadki zaczynają się od małych zaniedbań i drobnych przywiązań. Wielka świętość zaczyna się w małych wyrzeczeniach. Tym bardziej że Bóg nie patrzy na ogrom naszych czynów ani nawet na przeciwieństwa, które pokonaliśmy, ale na miłość, która pobudza nas do ich spełnienia. Człowiek ma tylko dwie ręce, ale chciałby nimi zgarnąć cały świat, tracąc przy tym głowę. Pracownicy nie chcieli się wyrzec owocu, dlatego w końcu musieli wyrzec się Syna właściciela. Kiedy nie umiemy się uwolnić od zachłanności, wcześniej czy później stracimy Jezusa.

Owoc winnicy w porównaniu z przyjaźnią z Synem właściciela całego świata jest doprawdy czymś znikomym, ale właśnie to jest groteskowo tragiczne, że marne przywiązania do bezwartościowych przyjemności są dla nas potężniejszymi kajdanami niż więzy miłości z Jezusem. Przyjemności zawsze grozi niebezpieczeństwo zawłaszczenia, dlatego święci woleli znosić przykrości, gdyż serce ich było wówczas wolne od tej pokusy. Oddać Bogu cokolwiek, to oddać siebie, zatrzymać cokolwiek dla siebie, to stracić Bożą przyjaźń. Izrael musiał opuścić Egipt, aby stać się narodem wybranym, Mojżesz musiał wyrzec się kariery na dworze faraona, by stać się prorokiem, Eliasz musiał porzucić sławę pogromcy 450 proroków Baala, by stać się godnym oglądania Boga na Horebie, Apostołowie musieli opuścić domy, pola i najbliższych, by stać się godnymi Chrystusa. Nawet miłość łatwo bywa mylona z zależnością. Wyrzeczenie daje człowiekowi to, czego zawsze bardzo pragnął – wolność. Wszyscy czujemy się zniewoleni, ale gdy przychodzi zerwać jakiekolwiek kajdany, krzyczymy: Nie! Naród wybrany musiał wyrzec się nie tyle Egiptu, co bogów Egiptu: pracy i tyranii, bogów Asyrii: złości i wojny, bogów Babilonu: rozpusty i magii. A my? Jacy bogowie rządzą naszym sercem?